ဓမၼပဒကိုေဖာ္ျပျခင္း

အသိတစ္လံုး အျမတ္ဆံုး တစ္လံုးသိ အက်ိဳးရိွ၏ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈ၌ မေမ့မေလ်ာ့ျခင္းသည္ ေသျခင္းကင္းရာ နိဗၺာန္သို႔ေရာက္ေၾကာင္းျဖစ္၏။ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈ၌ေမ့ေလ်ာ့ျခင္းသည္ ပူပန္ဆင္းရဲအဖန္တလဲလဲေသရျခင္း၏ အေၾကာင္းျဖစ္၏။ကုသိုလ္ေကာင္းမႈ၌ မေမ့မေလ်ာ့ေသာသူတုိ႔သည္ မေသရာ နိဗၺာန္သို႔ ေရာက္ၾကမည္ျဖစ္၍ မေသေသာသူမ်ားျဖစ္ၾက၏။ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈ၌ ေမ့ေလ်ာ့ေသာသူတို႔သည္ အသက္ရွင္လ်က္ရွိၾကေသာ္လည္း အဖန္တလဲလဲေသၾကရဦးမည္ျဖစ္၍ ေသေသာသူႏွင့္တူကုန္၏။ (ဓမၼပဒ-၂၁) ဤသို႔ေမ့ေလ်ာ့ေသာသူႏွင့္ မေမ့မေလ်ာ့ေသာသူ၏ထူးျခားေၾကာင္းကို သိၾက၍၊ ပညာရွိတုိ႔သည္ မေမ့ေလ်ာ့ေသာသတိတရား၌ ရႊင္လန္း၀မ္းေျမာက္စြာ ဘုရားအစရွိေသာသူေတာ္ ေကာင္းတုိ႔၏ က်က္စားရာ၊ ေလာကမွ လြတ္ေျမာက္ေၾကာင္းတရား၌ ေမြ႕ေလ်ာ္ကုန္၏။ (ဓမၼပဒ-၂၂) လံု႔လလည္းရွိ၊ သတိလည္းရွိ၊ အျပစ္ကင္းေသာအလုပ္ကိုလည္း ျပဳလုပ္တတ္၊အမႈကိစၥဟူသမွ်ကို ပညာျဖင့္ဆင္ျခင္၍ ျပဳလုပ္ေလ့လည္းရွိ၊ ကိုယ္၊ ႏႈတ္၊ စိတ္သံုးပါးကိုလည္းေစာင့္စည္းေလ့ရွိ၊ တရားသျဖင့္ အသက္ေမြးေလ့လည္းရွိသည့္ မေမ့ေလ်ာ့ေသာသူမွာ စည္းစိမ္ဥစၥာ အရာအထူးေက်းဇူးသတင္းေက်ာ္ေဇာျခင္း အလြန္တုိးပြားေလ၏။ (ဓမၼပဒ-၂၄) ရည္ၫႊန္း-“ဓမၼပဒ” ကမၻာ့သာသနာျပဳ သက္ေတာ္ရွည္ဆရာေတာ္ႀကီး ဘဒၵႏ ၱေသ႒ိလဘိ၀ံသ(၁၈၉၆-၁၉၉၇)

 

ျမတ္ေသာတရားျဖင္႕ အသက္ရွည္ျခင္း

မေကာင္းမႈႈျပဳေသာသူသည္ ဤဘ၀၌လည္း ပူပန္ဆင္းရဲရ၏။ ေနာင္ဘ၀၌လည္း ပူပန္ဆင္းရဲရ၏။ ငါသည္ ယုတ္မာေသာ မေကာင္းမႈႈကို ျပဳမိေခ်ၿပီဟု ႏွလံုးမသာမယာ ပူပန္ဆင္းရဲရ၏။ ထုိသူသည္ အပါယ္ေလးပါးသုိ႔ သြားရသည့္အခါ သာ၍ပင္ပူပန္ဆင္းရဲရ၏။                                              (ဓမၼပဒ-၁၇)

နတ္ခ်မ္းသာ၊ စ်ာန္သမာပတ္ခ်မ္းသာ၊ နိဗာန္ခ်မ္းသာကို မိခင္သည္လည္း မေပးႏုိင္၊ ဖခင္သည္လည္း မေပးႏုိင္၊ ေဆြမ်ဳိးတို႔သည္လည္း မေပးႏုိင္။ ေကာင္းစြာ ေစာင့္ေရွာက္ေဆာက္တည္အပ္ေသာ စိတ္သည္သာလွ်င္ မိဘေဆြမ်ဳိးထက္ ပိုလြန္၍ လူ၊ နတ္၊ နိဗာန္သံုးတန္ေသာခ်မ္းသာကိုေပးႏုိင္၏။     (ဓမၼပဒ-၄၃)

ေတာင္ဇလပ္ပန္း၊ စႏကူးပန္းတုိ႔၏အနံ႔သည္ အနည္းငယ္မွ်သာျဖစ္၏။ သီလရွိေသာသူတို႔၏ သတင္းရနံ႔သည္ ထူးကဲလြန္ျမတ္ သူျဖစ္၍ နတ္ျပည္၊ ျဗဟၼာျပည္တုိ႔၌ လည္း ပ်ံ႕ႏွံ႔ႀကိဳင္လိႈႈင္၏။                                                                                                                                                                             (ဓမၼပဒ-၅၆)

အိပ္မေပ်ာ္ေသာသူအတြက္ ညတာရွည္၏။ ခရီးပန္းေသာသူအတြက္ ယူဇနာခရီးသည္ရွည္၏။ သူေတာ္ေကာင္းတရားကို မသိကုန္ေသာ လူမိုက္တို႔အတြက္ သံသရာသည္ ရွည္ၾကာ၏။                                                                                                                                                                         (ဓမၼပဒ-၆၀)

 

ေပ်ာ္ရႊင္ၿငိမ္းခ်မ္းသာယာတဲ႕ဘ၀ကို တည္ေဆာက္ျခင္း

  လူအမ်ားရဲ႕ စိတ္ထဲမွာ ထင္ေနၾကတာက ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေကာင္း တစ္ေယာက္ျဖစ္ဖုိ႔ဆုိရင္ ေလာကီႀကီးပြားေရး၊ ႐ုပ္၀တၳဳႀကီးပြားေရးကို ဘာမွလုပ္ေနစရာမလိုဘူးလုိ႔ သေဘာထားေနၾကတယ္။ ဒီအျမင္အယူ အဆဟာ လံုး၀မမွန္ပါဘူး။ ျမတ္ဗုဒၶသင္ၾကားေတာ္မူခဲ့တာက လူသား အေနနဲ႔ အစြန္းတစ္ဖက္ကို ေရာက္ေလာက္ေအာင္ ႐ုပ္၀တၳဳစည္းစိမ္ေတြ အေပၚမွာ မခံစားဘဲ စည္းစိမ္ဥစၥာကို သင့္တင့္ေလ်ာက္ပတ္စြာခံစားရင္း မိမိရဲ႕သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာဘက္မွာ တုိးတက္ဖြံ႕ၿဖိဳးေအာင္ သတိနဲ႔ေဆာင္ ရြက္တတ္ဖုိ႔ပဲျဖစ္တယ္။ လူသာမန္ေတြအေနနဲ႔ တစ္ဖက္က ေလာကီ အာ႐ံုကာမဂုဏ္ေတြကိုလည္း အသင့္အတင့္ခံစား၊ ဒါေပမဲ့ ဒီကာမဂုဏ္ အာ႐ံုေတြကို အလြန္အကၽြံတပ္မက္ၿပီး မိမိရဲ႕ သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာတုိး တက္ေရးကို အဟန္႔အတားမျဖစ္ေစဘဲ ခံစားႏုိင္ဖုိ႔သာအေရးႀကီးတယ္။ ဗုဒၶဘာသာက သင္ၾကားတာ အလယ္အလတ္က်င့္စဥ္၊ မဇၩိမပဋိပဒါက် ေအာင္လုပ္တတ္ဖုိ႔၊ ေနတတ္ဖုိ႔ပဲျဖစ္တယ္။
    ဗုဒၶဘာသာက ဥစၥာဓနႂကယ္၀ခ်မ္းသာေရးကိုလည္း အားေပး တယ္။ ဒါေပမဲ့ ေပ်ာ္ရႊင္ၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းသာယာတဲ့ဘ၀မွာ ေနႏုိင္ဖုိ႔အတြက္ ကေတာ့ အက်င့္သီလနဲ႔ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္မႈႈလည္း လုိအပ္ တယ္ဆုိတာကုိ ျမတ္ဗုဒၶက အေလးအနက္ထားၿပီး ေဟာၾကားေတာ္မူ တယ္။ ဒါမွသာ ေပ်ာ္ရႊင္ဖြယ္၊ ၿငိမ္းခ်မ္းသာယာၿပီး ေရာင့္ရဲတင္းတိမ္တဲ့ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းျဖစ္ႏုိင္ေၾကာင္း ေဟာၾကားေတာ္မူပါတယ္။

ပုိင္ဆုိင္မႈႈကို အေလးအျမတ္ျပဳျခင္း

  လူေတြက ကာမဂုဏ္အာ႐ံုေတြကိုသာ တပ္မက္စြဲလမ္းၾကတာ မဟုတ္ဘူး။ ဥစၥာစီးပြားတန္ခုိးအာဏာအျပင္ အယူ၀ါဒ၊ ယံုၾကည္မႈႈ၊ အစြဲအလမ္းေတြလည္း ရွိၾကပါေသးတယ္။ တဏွာဆုိတာက အ၀ိဇာနဲ႔ တြဲဆက္ေနတယ္။ သက္ရွိသက္မဲ့ ပစၥည္းေတြရဲ႕ ပင္ကုိသဘာ၀အစစ္ တရားအႏွစ္ကိုမသိၾကဘူး။ ေလာကထဲမွာ ကုိယ္တုိင္ႀကံဳေတြ႕ ျဖတ္သန္း လာခဲ့ၾကရတဲ့ အေတြ႕အႀကံဳေတြရဲ႕ ပင္ကိုသေဘာ အစစ္တရားအႏွစ္ကို လည္း နားမလည္ၾကဘူး။ အတၱစြဲဒိ႒ိ၀ိပလဒာသရဲ႕ ေအာက္မွာ အနတၱ သေဘာ(၀ိညာဥ္ေကာင္မရွိျခင္းသေဘာ)ကိုလည္း နားမလည္ၾကတာေၾကာင့္ လူေတြဟာ အၿမဲမရွိႏုိင္တဲ့ အနိစၥတရားေတြကို ၿမဲတဲ့နိစၥတရား ေတြလို႔ အျမင္မွားၿပီး စြဲလမ္းေနၾကတာျဖစ္တယ္။ တပ္မက္ေနၾကတာျဖစ္တယ္။
    ဒီဆႏရာဂ ေလာဘတဏွာရဲ႕ လိုဘျပည့္ေအာင္ ျဖည့္ဖုိ႔အတြက္ လူေတြဟာ တုိက္ခုိက္ၾကရ၊ သတ္ျဖတ္ၾကရ၊ လိမ္လည္လွည့္ျဖားၾကရ၊ အကုသုိလ္မ်ဳိးစံု၊ ဒုစ႐ုိက္မ်ဳိးစံုကို ျပဳလုပ္ေနၾကရတယ္။ တကယ္ေတာ့ လူတစ္ေယာက္ဟာ ဥစၥာပစၥည္း ပုိင္ဆုိင္မႈႈအေပၚ အေလးအျမတ္ျပဳသင့္တယ္လို႔ ျမတ္ဗုဒၶေဟာၾကားေတာ္မူ တယ္။ ပစၥည္းဥစၥာပုိင္ဆုိင္မႈႈအေပၚ အေလးအျမတ္ျပဳျခင္းဆုိတာက သူမ်ားမေပးတဲ့ပစၥည္းကိုမရယူသင့္ဘူး ဆိုတာပဲျဖစ္တယ္။ ခုိးယူတာတုိ႔၊ လိမ္ယူတာတုိ႔ အင္အား
သံုးၿပီး လုယက္တာတုိ႔ကို မလုပ္သင့္ဘူးလုိ႔ဆုိလိုတယ္။

သဘာ၀တရားမွာ ဘက္လုိက္တတ္တဲ႕ သေဘာမရွိဘူး

လူသားဟာ မိမိလိုအပ္သမွ်အတြက္ အသနားခံၿပီး ေမွ်ာ္လင့္ေစာင့္စားေတာင္းခံရမည့္ သတၱ၀ါမဟုတ္ဘူး။
ဗုဒၶဘာသာသေဘာက လူသားသည္ သူ႔ဘ၀ကိုသူ ဖန္တီးႏုိင္စြမ္းရွိသူဟု နားလည္၍ ထုိအယူကို လက္ခံထားတယ္။ သူ႔မွာအ၀ိဇာအေမွာင္ ဖုံးလႊမ္းခံေနရ၍သာ လူသားသည္ သူ႔ရဲ႕ကိုယ္စြမ္းဉာဏ္စြမ္း ရွိသေလာက္ကို မသိဘဲ၊ မသုံးႏုိင္ဘဲျဖစ္ေနရတယ္။ ျမတ္ဗုဒၶက လူသား၏ ဖုံးကြယ္သို၀ွက္ထားေသာ စြမ္းအားကို ေဖာ္ထုတ္ျပသခဲ့ၿပီျဖစ္ရကား လူသားအေနျဖင့္ မိမိ၏ ေမြးရာပါ ကိုယ္ရည္ ကိုယ္ေသြးကို ထူးခၽြန္ထက္ျမက္လာေအာင္ ျပဳစုပ်ဳိးေထာင္ယူၾကရမွာျဖစ္ပါတယ္။
    ဗုဒၶဘာသာကလူသားရဲ႕ ဘ၀ၾကမၼာကို ဆုံးျဖတ္ျပ႒ာန္းႏုိင္တဲ့၊ လူသားရဲ႕ေခါင္းေပၚမွာ ထုိင္ၿပီး ျခယ္လွယ္ေနတဲ့ ဘယ္တန္ခိုးရွင္ကိုမွ ရွိတယ္လို႔ မယူဆဘူး။ လက္မခံဘူး။ ဆိုလိုတာက ကၽြႏု္ပ္တို႔ဘ၀၊ ကၽြႏု္ပ္တို႔ လူ႔အဖဲြ႕အစည္း၊ ကၽြႏု္ပ္တို႔ရဲ႕ ကမၻာေလာကႀကီးကို စိတ္တိုင္းက် လုိအပ္သလို ျပဳျပင္ဖန္တီးေနတာဟာ သင္တို႔ငါတို႔ လူသားေတြပဲျဖစ္တယ္။ ဘယ္သူကမွ ေလာကအျပင္ဘက္ကေနၿပီး ျပဳျပင္ဖန္တီးေနတာ မဟုတ္ဘူးလို႔ သေဘာထားတယ္။ သဘာ၀တရားမွာ ဘက္လုိက္တတ္တဲ့သေဘာမရွိဘူးဆိုတာ သတိထားသင့္တယ္။ သဘာ၀တရားကို ဆုေတာင္းၿပီး ေျမႇာက္ပင့္ ေျပာဆိုလို႔လည္း မရဘူး။ ေတာင္းပန္လို႔လည္း သဘာ၀တရားက အထူးမ်က္ႏွာသာေပးမွာ မဟုတ္ဘူး။ ဒီလိုသေဘာရွိ တာေၾကာင့္ ဗုဒၶဘာသာမွာ ၀တ္ျပဳဆုေတာင္းတယ္ဆိုတာဟာ တရားအားထုတ္ျခင္းပဲျဖစ္တယ္။ တရားအားထုတ္ျခင္းျဖင့္ မိမိကိုယ္ကုိယ္ တုိးတက္ေအာင္ ေျပာင္းလဲသြားေစႏုိင္တယ္။

စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာပ်ဳိးေထာင္ျခင္းသေဘာကို ဘာ၀နာလုိ့ေခၚတယ္

    ကုိယ့္ကိုယ္ကိုယ္ တုိးတက္ေျပာင္းလဲေအာင္ ျပဳလုပ္တဲ့ျဖစ္စဥ္မွာ ထုိအသိဉာဏ္ရွိတဲ့လူသားဟာ ေနာက္ဘ၀မွာ နတ္အျဖစ္ ပဋိသေႏၶတည္ၿပီး နတ္စည္းစိမ္ခ်မ္းသာမ်ဳိးကိုလည္း မလိုလားေတာ့ဘူး။ မေတာင့္တေတာ့ပါဘူး။ အဲဒီ့အခါ လူသားဟာ နတ္စည္းစိမ္ထက္ ပိုၿပီးအဆင္ျမင့္တဲ့ခ်မ္းသာကိုသာ ရည္မွန္းခ်က္ထားၿပီး လုပ္ေဆာင္ေတာ့မွာျဖစ္တယ္။ သူဟာ ျမတ္ဗုဒၶကို စံနမူနာထားၿပီးေတာ့ သဗညဳတဉာဏ္ရွင္ဘုရားဧကန္စင္စစ္ျဖစ္ေရးဆုိတဲ့ ေဗာဓိဆုႀကီးကိုပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အရဟတၱမဂ္ဉာဏ္ဖုိလ္ ဉာဏ္ျဖင့္ ရေရာက္ႏုိင္တဲ့ သဥပါဒိေသသ၊ အႏုပါဒိေသသနိဗာန္ကိုပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အဆင့္ျမင့္ျမင့္ ရည္မွန္းခ်က္ထားၿပီး ႀကိဳးပမ္းေတာ့မွာျဖစ္ပါတယ္။ ေလာဘတဏွာကို သုတ္သင္ရွင္းလင္းၿပီး က႐ုဏာနဲ႔ပညာဖြံ႕ၿဖိဳး ေရးကိုႀကိဳးပမ္းရင္း သံသရာ၀ဋ္ကလြတ္ေအာင္႐ုန္းထြက္ျခင္းဆုိတဲ့ ၀ိမုတိၱကိုရေအာင္ ရည္မွန္းခ်က္ထားၿပီး လုပ္ေဆာင္ပါေတာ့တယ္။
    အဲဒီ့ရည္မွန္းခ်က္နဲ႔ မိမိရဲ႕စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာပ်ဳိးေထာင္ျခင္းသေဘာကို ဘာ၀နာလုိ႔ေခၚတယ္။ ဘာ၀နာအလုပ္ကလူသားရဲ႕စိတ္ကို နက္နက္႐ိႈႈင္း႐ိႈႈင္းသိႏုိင္စြမ္းကိုျဖစ္ေပၚေစၿပီး လူ႔အေတြ႕ အႀကံဳေတြကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ထုိးထုိးထြင္းထြင္းနားလည္ေစတယ္။ မိမိအေတြ႕အႀကံဳကိုသာမကဘဲ သဘာ၀ထဲက ႐ုပ္ဓမၼ၊ နာမ္ဓမၼမ်ားရဲ႕ သေဘာအမွန္ကိုေရာ ဘ၀ျဖစ္တည္ပံုနဲ႔တကြ စၾက၀ဠာေလာကႀကီးတစ္ခုလံုးကိုပါ သိနားလည္လာမွာျဖစ္ပါတယ္။

ဧရာ၀တီသားေလး